آموزش دی جی (DJ)

آموزش دی جی و یادگیری کامل آن یکی ‌از راه‌های تحقق آرزوی دی جی شدن است. شاید شما هم کنسرت‌های پرشور و پرجمعیت را دیده باشید که کاملاً هماهنگ با دی جی حرکت می‌کنند. به‌طوری‌که گویی دی جی رهبر آن‌ها است و با نوع آهنگ خود، به‌ افراد می‌فهماند که چگونه باید برقصند و انرژی خود را تخلیه کنند.موسیقی همیشه جایگاه ویژه‌ای برای انسان داشته است. از گذشته تا به امروز، آدمی احساسات خود را چه شادی باشند و چه غم، با موسیقی نشان داده است. این موضوع در دنیای مدرن، پیشرفت بیشتری داشته و به‌عنوان یک شغل تخصصی به نام دی جی نمود پیدا کرده است. همین موضوع باعث شده تا عده زیادی علاقه‌مند به آموزش دی جی باشند.

دی جی شدن یک هنر است و نیازمند سلیقه، صبر، حوصله، ذوق و تمرین زیادی است. هرچند عده زیادی پا به عرصه دی جی شدن می‌گذارند اما فقط تعداد کمی که ویژگی‌های گفته‌شده را دارا هستند، موفق می‌شوند. آموزش دی جی مجموعه تاپ استیج دقیقاً به‌ شما نشان می‌دهد که یک دی جی عالی چگونه است و برای دی جی شدن باید چه کار کنید. ما همه آنچه برای دی جی شدن لازم است را در اختیار شما عزیزان قرار خواهیم داد.

اصل اول در آموزش دی جی: دی جی کیست؟ به چه کسی دی جی گفته می‌شود؟

کلمه دی جی (DJ) مخفف دو کلمه انگلیسی Disc Jockey است. کلمه Disc که به معنی همان دیسک است و کلمه Jockey به معنی سوار یا مسلط است. به‌این‌ترتیب معنی این دو کلمه در کنار هم سوار دیسک خواهد شد که مفهوم کسی را می‌رساند که با توانایی خود، بین دیسک‌ها و آهنگ‌های مختلف سوارکاری کرده و از آهنگی بر روی آهنگ دیگر می‌پرد.

در واقع باید گفت دی جی کسی است که آهنگ‌ها را طبق سلیقه خود با هم ترکیب کرده و یک آهنگ جدید و با حال و هوای تازه خلق می‌کند. بنابراین می‌توان گفت که دی جی یک میکس کننده نیز هست که آهنگ‌ها را پشت به پشت میکس می‌کند. دی جی با تسلط بر  روی آهنگ‌ها و اسکی رفتن از آهنگی به آهنگ دیگر اجازه قطع شدن موزیک و تمام شدن آهنگ‌ها را نمی‌دهد.

ازاین‌رو برای مدتی طولانی، آهنگی متناسب با حال و هوای مخاطبان، پخش خواهد شد. قطعاً برای خودتان هم پیش آمده که از تمام یک آهنگ، فقط قطعه خاصی را دوست دارید و آن قسمت از آهنگ را بیشتر از همه می‌پسندید. یک دی جی همیشه گلچینی از بهترین آهنگ‌های روز دنیا دارد و سعی می‌کند تا بهترین قسمت هر موزیک را برای مخاطبان خود پخش کند.

مهمترین اصول آموزش دی جی، شناخت جو و اتمسفر فضای موجود است. یعنی شما به‌عنوان یک دی جی باید اول بدانید که جو فضا چگونه است تا متناسب با آن آهنگی را پخش کنید. به‌عنوان‌ مثال هنگامی‌که همه در حال رقصیدن هستند و ریتم آهنگ سریع است، اگر ناگهان دی جی شروع به پخش موزیکی آرام یا غم‌انگیز نماید، فضا را دچار دگرگونی و سنگین خواهد کرد.

رشد ابزارهای کار دی جی از گذشته تا به امروز

هر حرفه و شغلی نیازمند ابزارهای تخصصی خود است تا بتواند به کمک آن‌ها کار خود را پیش ببرد. حرفه دی جی نیز از این قاعده مستثنی نیست و در هر زمان ابزارهای مربوط به خود را داشته است. یکی‌ از الزامات کار در این زمینه و پایه اصلی آموزش دی جی شناخت کافی از ابزارها و یادگیری کار با آن‌ها است. ابزارهایی که به‌مرور زمان پیشرفت داشته‌اند و توانسته‌اند کارآمدتر باشند.

·  گرامافون

تمامی دستگاه‌هایی که امروزه دی جی‌ها از آن‌ها استفاده می‌کنند، ریشه در گرامافون و نوع ساختار آن دارند. گرامافون جزو اولین دستگاه‌های پخش موسیقی بود که ساختار ساده‌ای داشت. گرامافون دارای یک بلندگو، صفحه گردان (vinyl) (که آهنگ بر روی آن ضبط می‌شد) و قطعه‌ای سوزنی شکل بود.

از اتصال سوزن به صفحه گردان ، صوت تشکیل می‌شد که همان آهنگ ضبط شده بود. همان‌طور که اشاره کردیم والتر وینچل اولین نفری بود که لقب دی جی گرفت. او از گرامافون برای پخش پشت سر هم آهنگ‌ها استفاده کرد. پس ‌از او جیمی ساویل دو گرامافون را با هم ترکیب و یک گرامافون جدید که دارای دو فتوگراف بود، خلق کرد. این ساختار که دارای دو دیسک بود، تا به امروز نیز در تمامی دستگاه‌های دی جی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

·  دستگاه دی جی

مورد بعدی در آموزش دی جی آشنایی با دستگاه دی جی است. اولین میکسرها در دهه ۱۹۶۰ ساخته شدند و به‌این‌ترتیب اولین دستگاه دی جی پا به عرصه وجود گذاشت. شکل دستگاه‌های دی جی به این شکل بود که در دو طرف دستگاه دو سی‌دی قرار داشت که جایگزین صفحات  شد و آهنگ‌ها بر روی آن‌ها ذخیره می‌شدند.

به این سی‌دی‌ها یا صفحات دایره مانند که در دو طرف دستگاه دی جی قرار دارند، اصطلاحاً DECK یا پلیر گفته می‌شود. در قسمت وسط دستگاه نیز یک میکسر قرار داشت تا به کمک آن بتوان آهنگ‌ها را با هم میکس کرد و خروجی گرفت.

رفته‌رفته دستگاه‌های دی جی پیشرفت کرد و با منسوخ شدن سی‌دی‌ها، از درگاه پورت یا USB فلش به‌جای سی‌دی‌ها استفاده شد. بااین‌وجود صفحات پلیر همچنان به‌عنوان تنظیم‌گر برای اعمال تنظیمات مورد نظر دی جی، در دستگاه‌های دی جی باقی ماند.

· نرم‌افزار دی جی

نرم‌افزارها موضوع دیگری است که در آموزش دی جی به‌ آن‌ها پرداخته می‌شود. با پیشرفت کامپیوترها و اثبات توانایی آن‌ها در زمینه‌های مختلف، طراحان فعال در حوزه دی جی به این ‌فکر افتادند که نرم‌افزارهایی را طراحی کنند که همان کارهای دستگاه دی جی را انجام ‌دهند. ازاین‌رو اولین نرم‌افزارهای دی جی ساخته شدند. نرم‌افزارهای دی جی به‌خوبی توانستند توانایی خود را در زمینه کیفیت اثبات کنند. مهارت کار با نرم‌افزارها برای آموزش دی جی نیز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

· کنترلر دی جی

یکی ‌از مشکلاتی که دستگاه‌های دی جی از گذشته با آن درگیر بودند و هنوز هم ادامه دارد قیمت بالای آن‌هاست. دستگاه‌های دی جی بسیار گران هستند و همه افراد بخصوص دی جی‌هایی که تازه وارد این حوزه شده‌اند، نمی‌توانند اقدام به خرید آن‌ها کنند. همچنین ازآنجاکه در زمینه آموزش دی جی هم بسیاری ‌از دانشجویان توانایی خرید چنین دستگاهی را ندارند، کار آموزش دی جی با مشکل مواجه خواهد شد.

به همین دلیل طراحان فعال در این حوزه، اقدام به تولید دستگاهی جدید کردند که هم بتوان نرم‌افزارهای دی جی را در آن‌ها استفاده کرد و هم از لحاظ قیمت، از دستگاه‌های دی جی ارزان‌تر باشند. به‌این‌ترتیب «دستگاه کنترلر دی جی» ساخته شد.

کنترلر دی جی وسیله‌ای است که دارای ساختاری یکپارچه است و اصول سه قسمتی را شامل می‌شود. اصول سه قسمتی شامل دو بخش به‌ نام پلیر در طرفین و یک بخش به‌ نام میکسر در وسط بود. باید توجه داشت که کنترلرها حتما در کنار یک نرم افزار می‌توانند مورد استفاده قرار بگیرند.

به‌عنوان کسی که داوطلب آموزش دی جی است، باید شناختی کافی از همه دستگاه‌های موجود داشته باشید تا بتوانید بهترین مورد را انتخاب کرده و تبدیل به یک متخصص در این حوزه شوید. لازم‌به‌ذکر است که تعدادی از دستگاه‌های موجود، هم توانایی استفاده ‌از نرم‌افزار را دارند و هم با داشتن پورت USB فلش می‌توان آهنگ‌های ذخیره شده در فلش را اجرا کرد.

به ‌چنین دستگاه‌هایی ALL IN ONE یا «همه در یکی» گفته می‌شود. درواقع از همه لحاظ می‌توان با چنین دستگاه‌هایی کار کرد و برای آن‌ها محدودیتی در هیچ زمینه‌ای وجود ندارد. معمولاً دی جی‌های حرفه‌ای برای کار خود، چنین دستگاهی را ترجیح می‌دهند.

• STAND ALONE

حال اگر دی جی بخواهد کمی از لپ‌تاپ‌ خود فاصله بگیرد و مستقل از آن عمل کنید به چه چیزی نیاز دارد؟ در این صورت دستگاهی که به ‌آن نیاز پیدا می‌کنید،STAND ALONE  است. این دستگاه هم می‌تواند دیسک‌های فشرده را اجرا کند و هم پورت‌هایی برای اتصال USB دارد تا آهنگ‌ها و میکس‌هایی را که قبلاً ساخته‌اید، اجرا کنید.

شاید بتوان گفت که بیشتر سالن‌های بزرگ، از چنین دستگاهی برای مدیریت مهمانی‌های خود استفاده می‌کنند. لازم‌به‌ذکر است که قیمت این دستگاه‌ها از کنترلرها بیشتر است و این موضوع همچنان استفاده‌ از کنترلرها را در اولویت قرار می‌دهد.

· TURN TABLE

کار با این دستگاه سخت‌تر از دستگاه‌های دیگر است. بااین وجود، حس و حال واقعی‌تری را هم برای مخاطبان و هم برای دی جی به ‌ارمغان می‌آورد. از طرفی باید گفت که قیمت آن نیز زیاد بوده و باعث شده است که TURN TABLE جزو دستگاه‌های گران‌قیمت طبقه‌بندی شود.

ازآنجاکه این دستگاه در دو طرف خود، دیسک‌هایی فلزی دارد، حس لمس زیبایی و قدرتمندی را برای دی جی فراهم می‌کند. با همه این موارد باید گفت که هنوز هم دستگاه Vinly بهترین گزینه برای Scratch DJ محسوب می‌شود. ازاین‌رو باعث محبوبیت آن در بین طرفداران خود شده است.

باتوجه‌ به تمامی دستگاه‌های معرفی‌شده، شاید بتوان کنترلرها را بهترین گزینه برای شروع کار و حتی ادامه کار دی جی به‌صورت حرفه‌ای دانست. چراکه علاوه بر داشتن قیمت مناسب امکان جابه‌جایی آن‌ها باتوجه‌به ساختار متحد و یکپارچه‌شان راحت‌تر است. همچنین کنترلر قابلیت کار با نرم‌افزارها را دارد و مورد استفاده بسیاری از دی جی‌های حرفه‌ای است.

اصطلاحات رایج در دنیای دی جی

هر کاری در حوزه خود دارای اصطلاحاتی است که به‌ کمک آن‌ها دستگاهی خاص، ابزاری خاص یا کاری خاص را توصیف می‌کنند و با گفتن یک اصطلاح، منظور کلی را به‌ مخاطب منتقل می‌کنند. حوزه کاری دی جی نیز از چنین اصطلاحاتی خالی نبوده و برای کار در این حوزه باید با تمام اصطلاحات آن آشنا شوید.

این موضوع باعث شده تا یکی‌ از ارکان آموزش دی جی به شناخت اصطلاحات، تخصیص یابد. در ادامه تعدادی از اصطلاحات رایج در دنیای دی جی را به‌ شما معرفی خواهیم کرد.

·  پلیر (player)

برای دی جی کردن به صورت حرفه ای نیاز به دو دستگاه پلیر است.هر پلیر به صورت مجزا یک موزیک پخش میکند.بر روی هر پلیر دکمه هایی مانند cue-play/pause قرار دارند.از دیگر قسمتهایی یک پلیر دی جی تمپو فیدر که وظیفه تغییر سرعت موزیک را بر عهده دارد.

·  میکسر

به معنای ادغام کننده است و وظیفه آن کمک در وحله اول ترکیب صدای هر پلیر و دوم کنترل صدا آنهاست . اکولایزر و گین روی میکسرها تعبیه شده که بر روی کنترل صدای هر چنل و تنظیم فرکانس های مختلف کاربرد دارند. میکسر ها به طور نرمال ۴ و ۲ کانال ساخته میشوند.میکسر یک دستگاه دی جی همیشه در وسط قرار دارد.

· Jog wheel

در دستگاه‌های اولیه دو گرامافون دارای دو صفحه دیسکی شکل بودند که این قسمت تا به امروز نیز حفظ شده و بسیاری ‌از کمپانی‌ها در طراحی خود از این مدل استفاده می‌کنند. معنی این اصطلاح چرخ‌دنده است که دی جی به کمک آن آهنگ‌ها را عقب و جلو برده و تنظیم‌های لحظه‌ای را برای سرعت آهنگ اعمال می‌کند.

· Cue

اصطلاح بعدی که در آموزش دی جی باید با آن آشنا شوید، به‌ معنی سرنخ یا نشانه است. از این اصطلاح برای گرفتن سرضرب و همچنین نشانه‌گذاری قسمت‌های مختلف آهنگ می‌توان استفاده کرد.cue هم برای پلیر ها و هم برای شنیدن صدای هدفون روی میکسر موجود است.

· لوپ یا LOOP

به تکرار پشت سر هم یک قطعه از آهنگ گفته می‌شود. این کلمه به‌ معنی دَوران یا چرخه است. درواقع اگر دی جی بخواهد پشت سر هم فقط قسمت خاصی از یک موسیقی را تکرار کند، در اصطلاح به آن لوپ می‌گویند.

· اکولایزر یا  EQ

به نقاطی از موزیک که در آن به یک فرکانس صوتی خاص، دسترسی پیدا می‌کنیم تا بتوانیم تغییرات مورد نظر خود را بر روی آن اعمال نماییم، اصطلاحاً اکولایزر گفته می‌شود. این موضوع در آموزش دی جی از اهمیت بالایی برخوردار است.

· Vocal

این کلمه به معنی صدای خواننده است. هدف از گفتن چنین کلمه‌ای اشاره به صدای خواننده آهنگ است.

· Rev

این کلمه مخفف Revers است. به‌ کمک این گزینه می‌توان آهنگ را به‌طور کامل به‌صورت معکوس اجرا کرد. درواقع به معکوس کردن آهنگ‌ها Revers گفته می‌شود.

· Scratch

این کلمه به جلو یا عقب بردن آهنگ‌ها به‌صورت لحظه‌ای به‌ کمک jog wheel اشاره دارد. جالب است بدانید که این موضوع آن‌قدر مهم و زیباست که برای آن مسابقات جهانی تشکیل می‌شود.اسکرچ ها معمولا از ترن تیبل و واینل برای اسکرچ کردن استفاده میکنند.

· هارمونی میکس/Camelot system

این اصطلاح به‌نوعی تغییر دادن آهنگ‌ها بر اساس گامشان است. نقاط تغییر در آهنگ‌ها دقیقاً در جایی قرار دارند که به‌وضوح تغییر گام حس می‌شود. دی جی‌ها برای داشتن چنین هنری، نیازمند آشنایی با تئوری موسیقی و انواع درجات گام موسیقی هستند. البته باید گفت که این موضوع در ایران چندان مورد توجه قرار نمی‌گیرد.

· سرضرب

هنگامی‌که ضرب‌های مختلف ۲ موسیقی را بر روی یکدیگر قرار دهیم و در عمل نیز آن‌ها را با یکدیگر هماهنگ کنیم، اصطلاحاً سرضرب گرفتن گفته می‌شود.

لازم‌به‌ذکر است که اصطلاحات موجود در دنیای دی جی بسیار زیادند. به‌گونه‌ای که تعداد آن‌ها به بیش ‌از صد مورد می‌رسد. ما در اینجا فقط تعداد کمی از آن‌ها را جهت آشنایی بیشتر و نشان دادن وسعت این هنر به شما عزیزان ذکر کردیم.