اصل اول در آموزش دی جی: دی جی کیست؟ به چه کسی دی جی گفته می‌شود؟

کلمه دی جی (DJ) مخفف دو کلمه انگلیسی Disc Jockey است. کلمه Disc که به معنی همان دیسک است و کلمه Jockey به معنی سوار یا مسلط است. به‌این‌ترتیب معنی این دو کلمه در کنار هم سوار دیسک خواهد شد که مفهوم کسی را می‌رساند که با توانایی خود، بین دیسک‌ها و آهنگ‌های مختلف سوارکاری کرده و از آهنگی بر روی آهنگ دیگر می‌پرد.

در واقع باید گفت دی جی کسی است که آهنگ‌ها را طبق سلیقه خود با هم ترکیب کرده و یک آهنگ جدید و با حال و هوای تازه خلق می‌کند. بنابراین می‌توان گفت که دی جی یک میکس کننده نیز هست که آهنگ‌ها را پشت به پشت میکس می‌کند. دی جی با تسلط بر  روی آهنگ‌ها و اسکی رفتن از آهنگی به آهنگ دیگر اجازه قطع شدن موزیک و تمام شدن آهنگ‌ها را نمی‌دهد.

ازاین‌رو برای مدتی طولانی، آهنگی متناسب با حال و هوای مخاطبان، پخش خواهد شد. قطعاً برای خودتان هم پیش آمده که از تمام یک آهنگ، فقط قطعه خاصی را دوست دارید و آن قسمت از آهنگ را بیشتر از همه می‌پسندید. یک دی جی همیشه گلچینی از بهترین آهنگ‌های روز دنیا دارد و سعی می‌کند تا بهترین قسمت هر موزیک را برای مخاطبان خود پخش کند.

مهمترین اصول آموزش دی جی، شناخت جو و اتمسفر فضای موجود است. یعنی شما به‌عنوان یک دی جی باید اول بدانید که جو فضا چگونه است تا متناسب با آن آهنگی را پخش کنید. به‌عنوان‌ مثال هنگامی‌که همه در حال رقصیدن هستند و ریتم آهنگ سریع است، اگر ناگهان دی جی شروع به پخش موزیکی آرام یا غم‌انگیز نماید، فضا را دچار دگرگونی و سنگین خواهد کرد.

اصل دوم در آموزش دی جی : بررسی تاریخچه دی جی

اصول بعدی در آموزش دی جی یادگیری تاریخچه این حرفه است. باید بدانید که برای اولین بار دی جی چگونه شروع شد و ریشه آن به چه زمانی برمی‌گردد. همه‌چیز با کاری شروع شد که شخصی به‌ نام والتر وینچل (WALTER WINCHELL) انجام داد.

در سال ۱۹۳۵ و پیش‌ از آغاز جنگ جهانی دوم، آقای والتر وینچل که یک روزنامه‌نگار و مجری تلویزیون اهل ایالات‌متحده آمریکا بود، شروع به اجرای پشت سر هم تعدادی موزیک از پیش ضبط شده کرد.وی این کار را در ابتدا توسط دستگاه turntable انجام داد. این کار را می‌توان آغازی برای حرفه دی جی دانست. به‌گونه‌ای که اولین بار اسم Disc Jockey را برای آقای والتر وینچل به‌کار بردند.

۸ سال پس‌ از آن و در سال ۱۹۴۳ شخصی به ‌نام جیمی ساویل (JIMMY SAVILE) که جزو معروف‌ترین مجری‌های شبکه بی‌بی‌سی بود، به‌صورت رسمی، دی جی را به‌عنوان شغلی حرفه‌ای معرفی کرد. ساویل یک مهمانی ترتیب داد و در آن شخصی به‌عنوان دی‌ جی وظیفه اجرای موسیقی‌های اماده شده از قبل را از روی vinyl  را بر عهده داشت. به‌این‌ترتیب هنر دی جی وارد برهه جدیدی شد و شکلی رسمی به ‌خود گرفت.

پس‌ از آن در بیشتر مهمانی‌های غربی، یک نفر به‌عنوان دی جی آهنگ‌ها را پشت سر هم پلی می‌کرد و این کار به شکل یک شغل حرفه‌ای درآمد. شغلی که رفته‌رفته با استقبال بیشتر مردم مواجه شد و توانست جایگاه خاصی برای خود پیدا کند. امروزه نیز بسیاری از مردم علاقه‌مند به این حوزه، خواهان آموزش دی جی و تبدیل کردن آن به شغل تخصصی در زندگی خود هستند.

انواع دی جی

1.دی جی کلاب (Club Dj)

اولین مورد در آموزش دی جی شدن و معرفی انواع مختلف دی جی‌ها، Club DJ است. دی جی کلاب را می‌توان به‌نوعی دی جی مهمانی‌های بزرگ و چندین هزار نفره نیز نامید.

این مدل از دی جی‌ها می‌توانند به‌صورت تخصصی و تنهایی پخش آهنگ‌های شاد را در استادیوم‌ها، دورهمی‌های بزرگ و جشن‌های چندهزار نفری بر عهده بگیرند. بیشتر از همه تجربه آنان در مدیریت دورهمی‌های بزرگ برای اجرایی شاد و بی‌نظیر کمک می‌کند.

2.  دی جی رادیویی (Radio DJ)

ظهور رسانه‌های مختلف ازجمله رادیو، بر کار دی جی‌ها نیز تأثیر گذاشته و باعث ورود آن‌ها به این حوزه شده است. نکته‌ای که در مورد کار دی جی‌های رادیویی وجود دارد، بحث قوانین و مقررات است. چراکه رادیو یک نهاد رسمی است و قطعاً قوانین مربوط به خود را دارد که دی جی رادیویی باید آن‌ها را رعایت کند.

دی جی‌های رادیویی انواع آهنگ‌های مختلف را ریمیکس کرده و آن را در بازه زمانی مورد نظر برای شنوندگان خود پخش می‌کنند. این‌ کار می‌تواند توسط انواع ابزارها ازجمله سی دی، فایل‌های دیجیتال و USB فلش انجام شود.

3.   دی جی سیار (Mobile DJ)

سومین مورد در موضوع شناخت و آموزش انواع دی جی ، Mobile DJ یا دی جی سیار است. همان‌گونه که از نام این افراد مشخص است، این نوع دی جی‌ها، تجهیزات قابل حمل همراه خود دارند و می‌توانند در هر مکان و فضایی شروع به کار کنند.

 دی جی سیار معمولاً از تجهیزاتی مانند میکروفون، کنترلر دی جی، سیستم‌های قابل حمل و آمپلی‌فایر برای کارشان استفاده می‌کنند. این نوع دی جی‌ها اصطلاحاً به «دی جی‌های همیشه در دسترس» نیز معروف‌اند و می‌توانند به‌خوبی مهمانی‌های مختلف را اداره کنند.بیشترین نوع دی جی های ایرانی در این دسته بندی قرار میگیرند.

4.  دی جی عروسی

این دسته از دی جی‌ها به مستر تشریفات یا MC نیز معروف‌اند. آن‌ها به‌صورت تخصصی در عروسی‌ها و مراسم‌های نامزدی فعالیت می‌کنند. نکته مهم در رابطه با کار دی جی‌ عروسی این است که آن‌ها از هر نوع آهنگی نمی‌توانند برای شاد کردن جمع استفاده کنند.

چراکه عروسی حس و حال خاص خود را دارد. به‌عنوان مثال شما نمی‌توانید از یک آهنگ راک برای پخش در یک مراسم نامزدی استفاده کنید. بنابراین اگر خواهان آموزش دی جی در حوزه عروسی هستید و می‌خواهید در این زمینه فعالیت کنید، باید حتماً به چنین مواردی توجه نمایید.

Turntablist Dj.5

این نوع دی جی های خراش دهننده (  Scratch ) یا کنترل کننده شناخته می شوند. آن ها با استفاده از ترن تیبل، میکسر و هدفون، به همراه چند سمپل های خاص ، میکس های زنده انجام می دهند. ترن تیبلیست ها نیاز به مهارتی شامل حرکت ظریف دست دارند که سال ها تمرین برای یادگیری صحیح آن طول می کشد. اغلب آن ها حرکات ویدئویی از بهترین حرکات خود را تولید می کنند، و آن ها را در مسابقاتی مانند مسابقات DMC اجرا میکنند.

6.دی جی / تهیه‌کننده (DJ/producer)

این نوع دی جی نیز خلاقیت زیادی دارد و با استفاده‌ از daw اقدام به ساخت یک قطعه جدید میکند. بیشتر طرفداران این سبک را طرفداران موسیقی خانگی و دنیای EDM تشکیل می‌دهند.یک کار جالبی که این دسته از دی جی ها انجام میدهند ساخت مجدد یک قطعه با ملودیک، ریتم و حس و حال متفاوت است.به این کار دی جی اصطلاحا ریمیکس (remix) گفته میشود.دی جی که بخواهند ریمیکس یک قطعه را تولید کند نیاز به دانش موسیقی و خلاقیت زیادی دارد.

رشد ابزارهای کار دی جی از گذشته تا به امروز

هر حرفه و شغلی نیازمند ابزارهای تخصصی خود است تا بتواند به کمک آن‌ها کار خود را پیش ببرد. حرفه دی جی نیز از این قاعده مستثنی نیست و در هر زمان ابزارهای مربوط به خود را داشته است. یکی‌ از الزامات کار در این زمینه و پایه اصلی آموزش دی جی شناخت کافی از ابزارها و یادگیری کار با آن‌ها است. ابزارهایی که به‌مرور زمان پیشرفت داشته‌اند و توانسته‌اند کارآمدتر باشند.

·  گرامافون

تمامی دستگاه‌هایی که امروزه دی جی‌ها از آن‌ها استفاده می‌کنند، ریشه در گرامافون و نوع ساختار آن دارند. گرامافون جزو اولین دستگاه‌های پخش موسیقی بود که ساختار ساده‌ای داشت. گرامافون دارای یک بلندگو، صفحه گردان (vinyl) (که آهنگ بر روی آن ضبط می‌شد) و قطعه‌ای سوزنی شکل بود.

از اتصال سوزن به صفحه گردان ، صوت تشکیل می‌شد که همان آهنگ ضبط شده بود. همان‌طور که اشاره کردیم والتر وینچل اولین نفری بود که لقب دی جی گرفت. او از گرامافون برای پخش پشت سر هم آهنگ‌ها استفاده کرد. پس ‌از او جیمی ساویل دو گرامافون را با هم ترکیب و یک گرامافون جدید که دارای دو فتوگراف بود، خلق کرد. این ساختار که دارای دو دیسک بود، تا به امروز نیز در تمامی دستگاه‌های دی جی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

·  دستگاه دی جی

مورد بعدی در آموزش دی جی آشنایی با دستگاه دی جی است. اولین میکسرها در دهه ۱۹۶۰ ساخته شدند و به‌این‌ترتیب اولین دستگاه دی جی پا به عرصه وجود گذاشت. شکل دستگاه‌های دی جی به این شکل بود که در دو طرف دستگاه دو سی‌دی قرار داشت که جایگزین صفحات  شد و آهنگ‌ها بر روی آن‌ها ذخیره می‌شدند.

به این سی‌دی‌ها یا صفحات دایره مانند که در دو طرف دستگاه دی جی قرار دارند، اصطلاحاً DECK یا پلیر گفته می‌شود. در قسمت وسط دستگاه نیز یک میکسر قرار داشت تا به کمک آن بتوان آهنگ‌ها را با هم میکس کرد و خروجی گرفت.

رفته‌رفته دستگاه‌های دی جی پیشرفت کرد و با منسوخ شدن سی‌دی‌ها، از درگاه پورت یا USB فلش به‌جای سی‌دی‌ها استفاده شد. بااین‌وجود صفحات پلیر همچنان به‌عنوان تنظیم‌گر برای اعمال تنظیمات مورد نظر دی جی، در دستگاه‌های دی جی باقی ماند.

· نرم‌افزار دی جی

نرم‌افزارها موضوع دیگری است که در آموزش دی جی به‌ آن‌ها پرداخته می‌شود. با پیشرفت کامپیوترها و اثبات توانایی آن‌ها در زمینه‌های مختلف، طراحان فعال در حوزه دی جی به این ‌فکر افتادند که نرم‌افزارهایی را طراحی کنند که همان کارهای دستگاه دی جی را انجام ‌دهند. ازاین‌رو اولین نرم‌افزارهای دی جی ساخته شدند. نرم‌افزارهای دی جی به‌خوبی توانستند توانایی خود را در زمینه کیفیت اثبات کنند. مهارت کار با نرم‌افزارها برای آموزش دی جی نیز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

· کنترلر دی جی

یکی ‌از مشکلاتی که دستگاه‌های دی جی از گذشته با آن درگیر بودند و هنوز هم ادامه دارد قیمت بالای آن‌هاست. دستگاه‌های دی جی بسیار گران هستند و همه افراد بخصوص دی جی‌هایی که تازه وارد این حوزه شده‌اند، نمی‌توانند اقدام به خرید آن‌ها کنند. همچنین ازآنجاکه در زمینه آموزش دی جی هم بسیاری ‌از دانشجویان توانایی خرید چنین دستگاهی را ندارند، کار آموزش دی جی با مشکل مواجه خواهد شد.

به همین دلیل طراحان فعال در این حوزه، اقدام به تولید دستگاهی جدید کردند که هم بتوان نرم‌افزارهای دی جی را در آن‌ها استفاده کرد و هم از لحاظ قیمت، از دستگاه‌های دی جی ارزان‌تر باشند. به‌این‌ترتیب «دستگاه کنترلر دی جی» ساخته شد.

کنترلر دی جی وسیله‌ای است که دارای ساختاری یکپارچه است و اصول سه قسمتی را شامل می‌شود. اصول سه قسمتی شامل دو بخش به‌ نام پلیر در طرفین و یک بخش به‌ نام میکسر در وسط بود. باید توجه داشت که کنترلرها حتما در کنار یک نرم افزار می‌توانند مورد استفاده قرار بگیرند.

به‌عنوان کسی که داوطلب آموزش دی جی است، باید شناختی کافی از همه دستگاه‌های موجود داشته باشید تا بتوانید بهترین مورد را انتخاب کرده و تبدیل به یک متخصص در این حوزه شوید. لازم‌به‌ذکر است که تعدادی از دستگاه‌های موجود، هم توانایی استفاده ‌از نرم‌افزار را دارند و هم با داشتن پورت USB فلش می‌توان آهنگ‌های ذخیره شده در فلش را اجرا کرد.

stand alone

به ‌چنین دستگاه‌هایی ALL IN ONE یا «همه در یکی» گفته می‌شود. درواقع از همه لحاظ می‌توان با چنین دستگاه‌هایی کار کرد و برای آن‌ها محدودیتی در هیچ زمینه‌ای وجود ندارد. معمولاً دی جی‌های حرفه‌ای برای کار خود، چنین دستگاهی را ترجیح می‌دهند.

حال اگر دی جی بخواهد کمی از لپ‌تاپ‌ خود فاصله بگیرد و مستقل از آن عمل کنید به چه چیزی نیاز دارد؟ در این صورت دستگاهی که به ‌آن نیاز پیدا می‌کنید،STAND ALONE  است. این دستگاه هم می‌تواند دیسک‌های فشرده را اجرا کند و هم پورت‌هایی برای اتصال USB دارد تا آهنگ‌ها و میکس‌هایی را که قبلاً ساخته‌اید، اجرا کنید.

شاید بتوان گفت که بیشتر سالن‌های بزرگ، از چنین دستگاهی برای مدیریت مهمانی‌های خود استفاده می‌کنند. لازم‌به‌ذکر است که قیمت این دستگاه‌ها از کنترلرها بیشتر است و این موضوع همچنان استفاده‌ از کنترلرها را در اولویت قرار می‌دهد.

· TURN TABLE

کار با این دستگاه سخت‌تر از دستگاه‌های دیگر است. بااین وجود، حس و حال واقعی‌تری را هم برای مخاطبان و هم برای دی جی به ‌ارمغان می‌آورد. از طرفی باید گفت که قیمت آن نیز زیاد بوده و باعث شده است که TURN TABLE جزو دستگاه‌های گران‌قیمت طبقه‌بندی شود.

ازآنجاکه این دستگاه در دو طرف خود، دیسک‌هایی فلزی دارد، حس لمس زیبایی و قدرتمندی را برای دی جی فراهم می‌کند. با همه این موارد باید گفت که هنوز هم دستگاه Vinly بهترین گزینه برای Scratch DJ محسوب می‌شود. ازاین‌رو باعث محبوبیت آن در بین طرفداران خود شده است.

باتوجه‌ به تمامی دستگاه‌های معرفی‌شده، شاید بتوان کنترلرها را بهترین گزینه برای شروع کار و حتی ادامه کار دی جی به‌صورت حرفه‌ای دانست. چراکه علاوه بر داشتن قیمت مناسب امکان جابه‌جایی آن‌ها باتوجه‌به ساختار متحد و یکپارچه‌شان راحت‌تر است. همچنین کنترلر قابلیت کار با نرم‌افزارها را دارد و مورد استفاده بسیاری از دی جی‌های حرفه‌ای است.

اصطلاحات رایج در دنیای دی جی

هر کاری در حوزه خود دارای اصطلاحاتی است که به‌ کمک آن‌ها دستگاهی خاص، ابزاری خاص یا کاری خاص را توصیف می‌کنند و با گفتن یک اصطلاح، منظور کلی را به‌ مخاطب منتقل می‌کنند. حوزه کاری دی جی نیز از چنین اصطلاحاتی خالی نبوده و برای کار در این حوزه باید با تمام اصطلاحات آن آشنا شوید.

این موضوع باعث شده تا یکی‌ از ارکان آموزش دی جی به شناخت اصطلاحات، تخصیص یابد. در ادامه تعدادی از اصطلاحات رایج در دنیای دی جی را به‌ شما معرفی خواهیم کرد.

·  پلیر (player)

برای دی جی کردن به صورت حرفه ای نیاز به دو دستگاه پلیر است.هر پلیر به صورت مجزا یک موزیک پخش میکند.بر روی هر پلیر دکمه هایی مانند cue-play/pause قرار دارند.از دیگر قسمتهایی یک پلیر دی جی تمپو فیدر که وظیفه تغییر سرعت موزیک را بر عهده دارد.

·  میکسر

به معنای ادغام کننده است و وظیفه آن کمک در وحله اول ترکیب صدای هر پلیر و دوم کنترل صدا آنهاست . اکولایزر و گین روی میکسرها تعبیه شده که بر روی کنترل صدای هر چنل و تنظیم فرکانس های مختلف کاربرد دارند. میکسر ها به طور نرمال ۴ و ۲ کانال ساخته میشوند.میکسر یک دستگاه دی جی همیشه در وسط قرار دارد.

· Jog wheel

در دستگاه‌های اولیه دو گرامافون دارای دو صفحه دیسکی شکل بودند که این قسمت تا به امروز نیز حفظ شده و بسیاری ‌از کمپانی‌ها در طراحی خود از این مدل استفاده می‌کنند. معنی این اصطلاح چرخ‌دنده است که دی جی به کمک آن آهنگ‌ها را عقب و جلو برده و تنظیم‌های لحظه‌ای را برای سرعت آهنگ اعمال می‌کند.

· Cue

اصطلاح بعدی که در آموزش دی جی باید با آن آشنا شوید، به‌ معنی سرنخ یا نشانه است. از این اصطلاح برای گرفتن سرضرب و همچنین نشانه‌گذاری قسمت‌های مختلف آهنگ می‌توان استفاده کرد.cue هم برای پلیر ها و هم برای شنیدن صدای هدفون روی میکسر موجود است.

· لوپ یا LOOP

به تکرار پشت سر هم یک قطعه از آهنگ گفته می‌شود. این کلمه به‌ معنی دَوران یا چرخه است. درواقع اگر دی جی بخواهد پشت سر هم فقط قسمت خاصی از یک موسیقی را تکرار کند، در اصطلاح به آن لوپ می‌گویند.

· اکولایزر یا  EQ

به نقاطی از موزیک که در آن به یک فرکانس صوتی خاص، دسترسی پیدا می‌کنیم تا بتوانیم تغییرات مورد نظر خود را بر روی آن اعمال نماییم، اصطلاحاً اکولایزر گفته می‌شود. این موضوع در آموزش دی جی از اهمیت بالایی برخوردار است.

· Vocal

این کلمه به معنی صدای خواننده است. هدف از گفتن چنین کلمه‌ای اشاره به صدای خواننده آهنگ است.

· Rev

این کلمه مخفف Revers است. به‌ کمک این گزینه می‌توان آهنگ را به‌طور کامل به‌صورت معکوس اجرا کرد. درواقع به معکوس کردن آهنگ‌ها Revers گفته می‌شود.

· Scratch

این کلمه به جلو یا عقب بردن آهنگ‌ها به‌صورت لحظه‌ای به‌ کمک jog wheel اشاره دارد. جالب است بدانید که این موضوع آن‌قدر مهم و زیباست که برای آن مسابقات جهانی تشکیل می‌شود.اسکرچ ها معمولا از ترن تیبل و واینل برای اسکرچ کردن استفاده میکنند.

· هارمونی میکس/Camelot system

این اصطلاح به‌نوعی تغییر دادن آهنگ‌ها بر اساس گامشان است. نقاط تغییر در آهنگ‌ها دقیقاً در جایی قرار دارند که به‌وضوح تغییر گام حس می‌شود. دی جی‌ها برای داشتن چنین هنری، نیازمند آشنایی با تئوری موسیقی و انواع درجات گام موسیقی هستند. البته باید گفت که این موضوع در ایران چندان مورد توجه قرار نمی‌گیرد.

· سرضرب

هنگامی‌که ضرب‌های مختلف ۲ موسیقی را بر روی یکدیگر قرار دهیم و در عمل نیز آن‌ها را با یکدیگر هماهنگ کنیم، اصطلاحاً سرضرب گرفتن گفته می‌شود.

لازم‌به‌ذکر است که اصطلاحات موجود در دنیای دی جی بسیار زیادند. به‌گونه‌ای که تعداد آن‌ها به بیش ‌از صد مورد می‌رسد. ما در اینجا فقط تعداد کمی از آن‌ها را جهت آشنایی بیشتر و نشان دادن وسعت این هنر به شما عزیزان ذکر کردیم.

سوالات و پیشنهادات اینجا مطرح کنید