میکسر دستگاه دی جی ( DJ ) – در مقالات قبلی به صورت کلی به دستگاههای  دی  جی  پرداختید در این بخش قصد داریم با قسمت میکسر دستگاه دی جی ( DJ ) بیشتر آشنا بشیم.

mixer DJ ، ماننـد همـه کنسـولهای صدابـرداری، بـه شـخص کاربـر، توانایـی ترکیـب 2 یـا چنـد صـدا را مـی دهـد. ولی بـا توجه به نیازهـای حرفـه DJ این نوع میکسـر از تواناییهای مضاعفی نسـبت به دیگر انواع میکسرها برخـوردار اسـت. بـرای مثـال در سـاخت DJ mixer از جلوههـای صوتــی مختلفـی (effect ) ماننـد:reverb – eco – flanger – filter – delayو … اسـتفاده میشـود. و یـا در بعضـی از مدلهـا افکـت filter با قابلیت تغییـر در پارامترهـای اصلـی مثـل: resonance – slop و … طراحـی شدهاسـت. همچنیـن mixer Dj هـا قابلیـت اتصـال بـه کامپیوتـر و کنتـرل نرم افزارهـای DJ را دارنـد. در ایـن قسـمت به تشـریح بخشهای اصـــلی مشـترک در تمامی این  میکسر هـا میپردازیـم.در دوره آموزش دی جی DJ به طور کامل قسمتهای مختلف و قابلیتهای این بخش شرح خواهیم داد.در کلاس های آموزش دی جی بیشتر به این دستگاه قسمت از دستگاه دی جی آشنا خواهیم شد.

1 – بخش ورودی:

ایـن بخـش شـامل جکهـای ورودی هـر کانـال میباشـد کـه، در قسـمت جلوی mixer DJ قرار داده شـده اسـت. در میکسر دستگاه دی جی ( DJ ) ، برای هـر کانـال ، 2 جفت ورودی چـــپ و راسـت (right & left )به نامهای cd/lin  و phono تعبیـه شدهاسـت. از ورودی cd/line بـــرای اتصال player cd و یـا هـر نـوع پخش کننـده  دیجیتـال و از ورودی phone بـرای اتصـال صفحه گـردان (turntable )اسـتفاده میشـود. حتمـا بـا توجـه بـه پخش کننده خـود، ورودی درسـت را انتخـاب کنید.ایـن را هـم فرامـوش نکنیـد کـه هنـگام اسـتفاده از صفحـه گردان سـیم گرانـد (GND )را بـه محل مخصـوص متصل نماییـد، در غیر این صـورت صـدا هـوم (hum )خواهد داشـت.

2 – بخش ورودی میکروفن:

ایـن بخـش تقریبـا در تمامـی mixer DJهـا وجـود دارد. البتـه در میکسـرهای مبتـدی یـک ورودی و در میکسـرهای حرفـهای 2 ورودی وجـود دارد. جکهـای ورودی میکروفـن از 2 نـوع TRS و XLR میباشـد. همچنیـن قابلیـت اکولالیـز کـردن صـدا در 2 بانـد LOW و HI وجـود دارد.

3 – بخش کنترل صدای ورودی:

ایـن بخـش کـه میتـوان گفـت در تمامـی mixerهـا بالاتریـن پیچ تنظیم(knob )در هر کانال صدا اسـت، وظیفه کنترل سـیگنال ورودی را بـه عهـده دارد و بـا عناوینـی ماننـد:– trim – gain مشـخص شده اسـت. در اسـتفاده از ایـن بخـش دقـت کنیـد. صـدای ورودی بایـد طـوری تنظیـم شـود کـه در ادامـه کار هـم سـالم باشـد و هـم قدرتمند باشد. اگرمقـدار ایـن بخـش زیاد باشـد، صـدای در مرحلـه ورودی تحریـف و به اصطلاح واپیچیـده میشـود و در تمامـی مراحل بعـدی صدای خـراب خواهیـد داشـت و اگر این ناب (knob) در مقدار کم تنظیم شـود صـدای شـما در پایان ضعیف خواهد بـود. در تنظیم این بخش میتوانید ازmeter sound کمـک بگیریـد

4 – اکولالیزر: (equalizer)

اکولالیـزر یـا برابرساز و یا به صورت مخفـف j EQرا میتـوان در کنـار بخــــش کنــترل صــــدای خـــروجی کانـال (fader channel )مهمتریـن و کاربردیتریـن بخـش mixerj DJ درbeatmixing دانسـت. اکولالیـزر را وسـیله رنـگ آمیـزی صـدا درmix میداننـد. بـرای اسـتفاده درسـت و صحیـح از ایـن بخـش نیاز به شـناخت فرکانـس تاثیر افزایش و یا کاهـش آن دارید. چون هدف این مطلـب آمـوزش تعاریـف صوت نیسـت، به توضیـح مختصـری در باره ی محدودههـای اصلـی فرکانسهـا میپردازیـم.

  فرکانسهـای پاییـن

: (frequency low) : این محدوده از فرکانسها شـامل اصـوات بـم و پـر حجـم هسـتند. اصواتـی بـا قـدرت بالا کـه در بلندگوهـا بوسـیله ووفـر ( woofer )تولیـد میشـوند. صـدای سـازهایی ماننـد گیتـار بـاس ( guitar bass ،)کیـک درام ( drum kick)در ایـن محـدوده فرکانسـی قـرار دارند.

فرکانسهـای میانـی

: (frequency mid :)ایـن محـدوده شـامل اصـوات گـرم و بـه اصطلاح تودماغـی هسـتند. اصواتـی ماننـد صـدای انسـان ( vocal ،)گیتـار(guitar)و یـا اکثـر نتهای سـاز پیانـو(piano ) در ایـن محـدوده فرکانسـی قـرار دارنـد.

 فرکانسهـای بـالا

: (frequency high) :ایـن محـدوده شـامل اصـوات ریـز، تیـز و زنـگدار هسـتند. اصواتـی بـا توانایـی پرتـاب زیـاد و بـراق. صـدای سـازهایی مثـل هایهـت (hihat) ویـا شـیکر(shaker) در این محـدوده فرکانسـی قـرار دارند.

البتـه در علـم صـدا بـرداری فرکانسها بـه محدودههـای کوچکتر و دقیقتـری تقسـیم بنـدی میشـوند که خـارج از این مقاله میباشـد . بـا توجه به توضیحـات بالا اکنون به تشـریح اکولالیزر استفاده شـده در mixer DJ میپردازیـم. در اکثـر mixer DJهـا یـک اکوآالیـزر 3 بانـد، بـا محدودههـای فرکانسـی زیـر بـکار رفته:

محدوده فرکانسی

الف – فرکانسهای پایین (low – )محدوده فرکانسی Hz 70

ب – فرکانسهای میانی (mid – )محدوده فرکانسی Hz 1000

ج – فرکانسهای باال ( hi – )محدوده فرکانسی Hz 13000

البتـه در دنیـا mixer DJ هایـی وجـود دارنـد کـه بخـش اکوآالیزر آنهـا 2 یـا 4 باند اسـت.

شـما بایـد در تمرینات خـود محدوههای فرکانسـی  را تقویـت و تضعیف کـرده و به تاثیـر آن در آهنگهـا به دقت توجـه کنیـد. پیشـنهاد میشـود در تقویـت فرکانسهـا محتـاط عمل کنیـد، زیـرا ایـن کار در فرکانسهای پایینی باعث گنگ و مخدوش شـدن آهنگ شده و در فرکانسهای بالاتـر باعـث تیـزی بیـش از حـد و گـوش آزارشـدن صـدا میشـود. میتوانیـد در هنگام mix محدودههای فرکانسـی را جایگزیـن هـم کنیـد. ایـن کار یکـی از متداولتریـن تکنیکهای beatmixing میباشد. اینجاست که نقش استفاده از بلندگو مانیتورینگ در هنگام اجرا اهمیت پیدا میکنه.

5 – نمایشگر سطح صدا:

نمایشـگرصدا یا meter sound  که به شـکل چراغهـای رنگی، برای هـر کانـال و      خروجـی اصلی صـدا   output master   در میکسـر به کار رفتـه، دارای اهمیـت فراوانی  اسـت، و سـطح صدا را، در محـدوده مجاز، نشـان میدهـد . در اغلـب میکسـرها ایـن چراغهـا بـه رنگهای سـبز، زرد و قرمـز میباشـد. رنـگ سـبز به معنای مجازبودن سـطح سـیگنال اسـت. رنگ زرد یعنی سـطح سـیگنال شـما در محدوده احتیاط اسـت و شـما نبایـد سـیگنال را تقویـت کنیـد و رنـگ قرمـز به معنـای خروج سـطح سـیگنال از محدوده مجـاز اسـت و در ایـن حالت باید سـیگنال را تضعیـف کنیـد.

متاسـفانه، در کشـورمان کمتـر کسـی بـه رنـگ ایـن چراغهـا توجـه میکنـد و بارهـا و بارهـا دیده شـده تمامـی  METER ها در محـدوده قرمز هسـتند. روشن شـدن چـراغ قرمز میتواند دلایـل مختلفی داشـته باشـد، مثل تقویـت محدودههای فرکانسـی و یا اسـتفاده از افکـت در شـرایط اشـتباه. باید سـیگنال صـدا را در محدوده مجـاز رنـگ سـبزنگـه داریـد، در این صـورت شـما آزادانـه میتوانید فرکانسهـا را تقویت کـرده و یـا از افکتهـا اسـتفاده کنیـد

6 – کنترل کننده عمودی صدای خروجی هر کانال:

ایـن بخـش کـه بـا نـام   channel fader   در تمامی انواع میکسـرها بـه چشـم میخـورد، صـدای نهایـی هـر کانـال را بـرای ورود بـه بخش صـدای خروجـی اصلـی output master تنظیم میکنـد و به صورت یـک اهـرم بـالا پاییـن رونـده عمـودی، در زیـر اکولایزر هـر خط صدا قـرار دارد. تنظیـم ایـن اهـرم در هنـگام mix نیـاز بـه مهارت بسـیاری دارد. شـما بایـد بـا توجه به صـدای خروجـی اصلـی ( output master ) ایـن اهرمهـا را حرکـت دهید. در ابتـدا، از حرکـت آرام و تدریجی و پس از کسـب تجربـه لازم، از حرکتهـای سـریع و لحظهای اسـتفاده کنید. در میکسـرهای حرفـه ای مثـل 2 nexus 900 DJM سـاخته کمپانـی pioneer ، الگوریتمهـای مختلفـی برای عملکرد این قسـمت طراحـی شـده که به کاربـراجازه میدهـد در حالتهای مختلـف از این قسمت اسـتفاده کند.

در اقدامـی جالـب کمپانی RANE ،سـری میکسـرهایی را بـه بازار عرضه کـرد کـه در آنهـا، بـرای کنتـرل صـدای خروجـی کانـال، بجـای  fader channeL عمـودی، از knob دسـتگیره پیچـی اسـتفاده شده اسـت

7 – کنترل کننده افقی صدای خروجی هر کانال:

این بخش که در mixer DJ با نام crossfader مشـخص شـده، بـه صـورت یـک اهـرم چـپ و راسـت رونـده افقی اسـت. از ایـن بخش در اجـرای تکنیـک scratching بسـیار اسـتفاده میشـود. ایـن بخـش مخصـوص ترکیـب صـدای 2 یـا چنـد کانال بـا حرکت یک اهرم اسـت. بـا حرکـت افقـی crossfader ،صـدای یـک کانـال کم و صـدای کانال دیگـر افزایـش می‌یابـد. در mixer DJهـای حرفـهای، چنـد الگوریتـم بـرای حرکـت افقـی این قسـمت طراحی شـده، مثال: 3 الگوریتـم در میکسـر 2 nexus 900 DJM سـاخته کمپانـی Pioneer و یا 2 الگـــوریــــتم در میکسر 92:xone ســـاخته کــــمپانی heath & allen .البتـه در بعضـی از میکسـرها ماننـد 1-Model ساخــت کمپانـی  differently play بـه دلیـل عـدم اجـرای تکنیـک scratch ایـن اهرم حـذف گردید

8 – خروجی هدفون :

اسـتفاده از هدفـون بسـیار ضـروری اسـت. شـما بـرای پخـش پیوسـته ی آهنـگ نیاز به انتخاب، آماده سـازی و در کل شـنیدن آهنگ بعـدی داریـد. بـرای همیـن mixer DJ طـوری طراحی شـده که شـما میتوانیـد صـدای هـر کانـال را بـه صـورت مجـزا و یـا چنـد کانـال رابـه طـور همزمـان در هدفـون بشـنوید. شـنیدن صـدای هـر کانـال بـا فشـاردادن دکمـه CUE  انجام میگیرد. در اکثـر mixer DJها قابلیت ترکیـب صـدای کانالها و صـدا خروجی اصلـی، در هدفون وجـود دارد. زمانـی کـه بـه سیسـتم مونیتورینـگ مجهـز نیسـتید و یـا صـدای خروجـی اصلـی خـود را بـا تاخیـر میشـنوید، بـه اهمیـت ایـن قسـمت پـی میبرید.

شـما بـا اسـتفاده از این قابلیـت میتوانیـد mix خـود را بـا هدفون انجـام دهید. در واقـــع صـدای هـــدفون خـود را بـه صـــورت ترکیبـی ازoutput master و CUE خواهید شنید.بـا توجه به اسـتقبال مخاطبان از اجرای بـــرنامه های 2 نفـره back to back  کمپانی های سـاخت mixer Dj  اقدام بـه تولیـد وعرضـه میکسـرهایی بـا 2 خروجـی هدفـون کردند. به طـوری که هر کـدام از djها میتوانند بـه صـورت جداگانـه، صـدای کانالهـا را بشـنوند. بـرای نمونـه میکسـر 1-TOUR DJM سـاخته کمپانـیpioneer که در سال 2016 به بازار عرضه شد.

9 – کنترل صدای خروجی اصلی:

ایـن بخـش کـه بـا نـام output masterمشخص شـده، صدای نهایی شنیده شـده توسـط مخاطبان اسـت و با یک دسـتگیره) knob )قابل کنتـرل میباشـد. ایـن صـدا در حقیقـت هـر آن چیزیسـت کـه شـما بـرای مخاطبـان پخـش میکنـــید، اعـم از تقویـت و تضعیــــف مــحـدودههای فــرکانســی eq اعمــالی یا جــــلوههــای صــوتـــی  و …

10 – بخش خروجی صدا:

این بخش شـامل جکهای خروجی صداسـت، که در جلوی میکسـر تعبیـه شدهاسـت. در اغلـب میکسـرهای مبتـدی بـرای ایـن خروجـی، جکهـای RCA ، و در میکسـرهای حرفـهای، جکهـای XLR نیـز اسـتفاده شـده. این نکته بسـیار حائز اهمیت اسـت که شـما برای اتصال

speaker هـا حتمـا از خروجی اصلی صـدا(output master )اسـتفاده کنیـد. زیـرا Djmixerهـای حرفـهای طوری طراحی شـدند که کیفیت صـدای خروجی، درآنها بسـیار بالاسـت (bit-24/KHz 96 ).بـا توجـه به نیاز ضبط کـردن اجـرا ( record ،)خروجی مخصوصی ازنـوع RCA در mixer DJ وجـود دارد.حتمـا برای ضبط از این خروجی استفاده کنید.

همچینین برای استفاده راحتتر از سیستم مونیتورنیگ صدا، در میکسرهای حرفه ای، خروجی مونیتور ( monitor boot )تعبیه شده که بوسیله یک پیچ ( knob )از روی میکسر قابل کنترل است. استفاده از مونیتور در اجرا، تاثیر بسیار مطلوبی بر اجرای شما خواهد داشت.البتـه در میـان تولیدکننـدگان MIXER DJ کمپانـی pioneer بااختلاف بسـیار از دیگـر رقبـای خـود پیشـتاز اسـت. تقریبـا در تمامی نقـاط دنیـا تولیـدات این کمپانی در تمامی سـطوح آماتور تـا حرفه ای  اسـتفاده میشود

امکانات بیشتری بر روی میکسرها وجود داره که صرفا برای کاربران خاص تعبیه شده.اما اجرا بدونه میکسر برای دیجی امکان پذیر نیست. در اینده بیشتر درباره این امکانات و  اتصالات ست های دیجی و اهمیت سیستم مانیتورینگ در هنگام اجرا صحبت خواهیم کرد.